ମହାଦେବ ଓ ଆଦିଶକ୍ତିଙ୍କ ମହାମିଳନ ହେଉଛି ଶୀତଳଷଷ୍ଠୀ l ବିବାହ ରୀତିନୀତିର ସର୍ବଶ୍ରେଷ୍ଠ ଉଦାହରଣ ହେଉଛି ଏହି ଉତ୍ସବ l ତେବେ ଓଡିଶାର ସମ୍ବଲପୁର ଜିଲ୍ଲାରେ ଅନୁଷ୍ଠିତ ଶୀତଳଷଷ୍ଠୀର ଏକ ସ୍ଵତନ୍ତ୍ର ପରିଚୟ ରହିଛି l ଉଭୟ ଅଂଚଳବାସୀ ସାଜନ୍ତି ମହାଦେବ ଓ ଦେବୀ ପାର୍ବତୀଙ୍କ ପରିବାର l ଖେଳିଯାଏ ଉତ୍ସବର ମାହୋଲ l
ସମ୍ବଲପୁରର ଲୋକପରମ୍ପରା ଶୀତଳଷଷ୍ଠୀ-
ଶୀତଳଷଷ୍ଠୀ ମୁଖ୍ୟ ଭାବେ ଓଡ଼ିଶାର ସମ୍ବଲପୁର ଜିଲ୍ଲାରେ ଅନୁଷ୍ଠିତ ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଉତ୍ସବ। ଏହା ଏକ ମହାନ ଉତ୍ସବ ଯାହା ଭଗବାନ ଶିବ, ଯାହାଙ୍କୁ ସମ୍ବଳେଶ୍ୱର ମଧ୍ୟ କୁହାଯାଏ, ତାଙ୍କ ପତ୍ନୀ ଦେବୀ ପାର୍ବତୀଙ୍କ ସହିତ ବିଶାଳ ଶୋଭାଯାତ୍ରାରେ ଦିବ୍ୟ ବିବାହକୁ ପାଳନ କରାଯାଏ l ଏହି ଉତ୍ସବ, ଯାହା ଅତ୍ୟନ୍ତ ଉତ୍ସାହର ସହିତ ପାଳିତ ହୁଏ, ଏହି ଅଞ୍ଚଳର ସ୍ପନ୍ଦନଶୀଳ ସଂସ୍କୃତି, କଳା ଏବଂ ଧାର୍ମିକ ପରମ୍ପରାକୁ ପ୍ରଦର୍ଶନ କରେ।
ଇତିହାସ-
ଶୀତଳଷଷ୍ଠୀ ପର୍ବର ଇତିହାସ ଅନେକ ଶତାବ୍ଦୀ ପୂର୍ବର। ଏହା ବିଶ୍ୱାସ କରାଯାଏ ଯେ ସମ୍ବଲପୁରର ତତ୍କାଳୀନ ରାଜା ବଳିଆର ସିଂହଙ୍କ ରାଜତ୍ୱ କାଳରେ ଏହି ଉତ୍ସବ ପ୍ରଚଳିତ ହୋଇଥିଲା। ରାଜା ଭଗବାନ ଶିବଙ୍କ ଜଣେ ପ୍ରଚଣ୍ଡ ଭକ୍ତ ଥିଲେ ଏବଂ ତାଙ୍କ ଦିବ୍ୟ ବିବାହକୁ ମହା ଆଡମ୍ବର ଏବଂ ପ୍ରଦର୍ଶନ ସହିତ ପାଳନ କରିବାକୁ ଚାହୁଁଥିଲେ। ଏହିପରି, ସେ ଶୀତଳଷଷ୍ଠୀ ଯାତ୍ରାର ପରମ୍ପରା ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ, ଯାହା ଶେଷରେ ଏକ ବାର୍ଷିକ ଉତ୍ସବ ହୋଇଗଲା। ଏହି ଉତ୍ସବ ଜ୍ୟେଷ୍ଠ ମାସ ତଥା ମେ/ଜୁନ୍ ମାସରେ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୁଏ, ବିଶେଷକରି ଚନ୍ଦ୍ରର ବୃଦ୍ଧି ପର୍ଯ୍ୟାୟର ଷଷ୍ଠ ଦିନରେ, ଯାହା ହିନ୍ଦୁ କ୍ୟାଲେଣ୍ଡର ଅନୁସାରେ ଷଷ୍ଠୀ ତିଥି ସହିତ ମେଳ ଖାଏ। ଏହି ଉତ୍ସବ ପାଇଁ ପ୍ରସ୍ତୁତି ବହୁତ ପୂର୍ବରୁ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଯାଏ ଏବଂ ସମଗ୍ର ସହର ରଙ୍ଗୀନ ସାଜସଜ୍ଜା ଏବଂ ଆଲୋକମାଳାରେ ସଜ୍ଜିତ ହୁଏ।
ରୀତିନୀତି-
ଶୀତଳଷଷ୍ଠୀ ଉତ୍ସବ ସହିତ ଜଡିତ ରୀତିନୀତି ଅତ୍ୟନ୍ତ ଭକ୍ତି ଏବଂ ଉତ୍ସାହର ସହିତ ସମ୍ପାଦିତ ହୁଏ। ସାଧାରଣ ପରିବାର ପରି କନ୍ୟାପକ୍ଷ ଓ ବରପକ୍ଷ ପକ୍ଷରୁ ସମସ୍ତ ରୀତିନୀତି ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୋଇଥାଏ l ପତରପେଁଡି( ନିର୍ବନ୍ଧ), ଦେବ ନିମନ୍ତ୍ରଣ, ବରଯାତ୍ରୀ ଆଦି ପ୍ରମୁଖ ଖୁବ ଆଡମ୍ବର ଭାବେ ପାଳନ କରାଯାଏ l ଏହି ଉତ୍ସବ ଦିବ୍ୟ ଦମ୍ପତି, ଭଗବାନ ଶିବ ଏବଂ ଦେବୀ ପାର୍ବତୀଙ୍କ ଆନୁଷ୍ଠାନିକ ବିବାହ ସହିତ ଆରମ୍ଭ ହୁଏ। ଦେବତାମାନଙ୍କ ପ୍ରତିମାଗୁଡ଼ିକୁ ସୁନ୍ଦର ଭାବରେ ସଜାଯାଇ ରଥ ଉପରେ ରଖାଯାଇଥାଏ, ଯାହାକୁ ଭକ୍ତମାନେ ଏକ ମହାନ ଶୋଭାଯାତ୍ରାରେ ଟାଣି ନିଅନ୍ତି। ଶୋଭାଯାତ୍ରା ସହରର ବିଭିନ୍ନ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ସ୍ଥାନଗୁଡ଼ିକୁ ପରିବେଷ୍ଟିତ କରେ, ଏବଂ ଲୋକମାନେ ଦିବ୍ୟ ମିଳନକୁ ଦେଖିବା ପାଇଁ ବହୁ ସଂଖ୍ୟାରେ ଏକତ୍ରିତ ହୁଅନ୍ତି।
ଶୋଭାଯାତ୍ରା ସମୟରେ, ରାସ୍ତାଗୁଡ଼ିକ ଜୀବନ୍ତ ସଙ୍ଗୀତ, ନୃତ୍ୟ ପ୍ରଦର୍ଶନ ଏବଂ ସାଂସ୍କୃତିକ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ସହିତ ଜୀବନ୍ତ ହୋଇଯାଏ। ସମ୍ବଲପୁରୀ ଏବଂ ଗୋଟିପୁଅ ଭଳି ପାରମ୍ପରିକ ଲୋକନୃତ୍ୟ ଦକ୍ଷ କଳାକାରମାନଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ପରିବେଷଣ କରାଯାଏ, ଯାହା ଏହି ଅଞ୍ଚଳର ସମୃଦ୍ଧ ସାଂସ୍କୃତିକ ଐତିହ୍ୟକୁ ପ୍ରଦର୍ଶନ କରେ। ଶୋଭାଯାତ୍ରାରେ ଭଗବାନ ଶିବଙ୍କ ଜୀବନର ପୌରାଣିକ କାହାଣୀ ଏବଂ ଏପିସୋଡ୍ ଚିତ୍ରଣ କରୁଥିବା ବିଭିନ୍ନ ସାରଣୀ ମଧ୍ୟ ପ୍ରଦର୍ଶିତ ହୁଏ।
ମହା ଶୋଭାଯାତ୍ରା ବ୍ୟତୀତ, ଶୀତଳଷଷ୍ଠୀ ମହୋତ୍ସବ ସମୟରେ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ରୀତିନୀତି ମଧ୍ୟ କରାଯାଏ। ଭକ୍ତମାନେ ସମୃଦ୍ଧି ଏବଂ ମଙ୍ଗଳ ପାଇଁ ଭଗବାନ ଶିବ ଏବଂ ଦେବୀ ପାର୍ବତୀଙ୍କ ଆଶୀର୍ବାଦ ପାଇଁ ଉପବାସ ପାଳନ କରନ୍ତି ଏବଂ ପ୍ରାର୍ଥନା କରନ୍ତି। ଏହା ବିଶ୍ୱାସ କରାଯାଏ ଯେ ଏହି ମହୋତ୍ସବରେ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରିବା ଏବଂ ଦିବ୍ୟ ବିବାହ ଦେଖିବା ଦ୍ୱାରା ସୌଭାଗ୍ୟ ଆସେ ଏବଂ ଜୀବନରେ ବାଧାବିଘ୍ନ ଦୂର କରିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ।
ଶୀତଳଷଷ୍ଠୀ ମହୋତ୍ସବର ମହତ୍ତ୍ୱ ଏହାର ଧାର୍ମିକ ଅର୍ଥଠାରୁ ଅଧିକ। ଏହା ସମ୍ବଲପୁରର ସାଂସ୍କୃତିକ ଐତିହ୍ୟର ପ୍ରଚାର ଏବଂ ସଂରକ୍ଷଣରେ ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରେ। ଏହି ମହୋତ୍ସବ ଦେଶର ବିଭିନ୍ନ ସ୍ଥାନରୁ ବହୁ ସଂଖ୍ୟକ ପର୍ଯ୍ୟଟକଙ୍କୁ ଆକର୍ଷିତ କରେ ଯେଉଁମାନେ ଏହି କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ସହିତ ଜଡିତ ମହତ୍ତ୍ୱ ଏବଂ ଅନନ୍ୟ ପରମ୍ପରାର ଅନୁଭବ କରିବାକୁ ଆସିଥାନ୍ତି। ଏହା ସ୍ଥାନୀୟ କଳାକାରମାନଙ୍କୁ ସେମାନଙ୍କର ପ୍ରତିଭା ପ୍ରଦର୍ଶନ କରିବା ପାଇଁ ଏକ ମଞ୍ଚ ମଧ୍ୟ ପ୍ରଦାନ କରେ ଏବଂ ଏହି ଅଞ୍ଚଳରେ କଳା ଏବଂ ସଂସ୍କୃତିର ପ୍ରଚାରରେ ଯୋଗଦାନ ଦିଏ।
ଏହାର ସମୃଦ୍ଧ ଇତିହାସ, ରଙ୍ଗୀନ ରୀତିନୀତି ଏବଂ ସାଂସ୍କୃତିକ ଗୁରୁତ୍ୱ ସହିତ, ଏହି ମହୋତ୍ସବ ସମ୍ବଲପୁରର ଲୋକଙ୍କ ହୃଦୟରେ ଏକ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ସ୍ଥାନ ଅଧିକାର କରେ ଏବଂ ଓଡ଼ିଶାର ସାଂସ୍କୃତିକ କ୍ୟାଲେଣ୍ଡରରେ ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଘଟଣା ହୋଇ ରହିଛି।
ପ୍ରସ୍ତୁତି- ଦେବୀ ପ୍ରସାଦ
Author: vandeutkal
ଆପଣଙ୍କୁ ସ୍ଵାଗତ ! ଆମେ ଏକ ଅଗ୍ରଣୀ ତଥା ବିଶ୍ୱସ୍ତ ସମ୍ବାଦ ପ୍ରକାଶକ, ଆପଣଙ୍କୁ ସର୍ବଶେଷ ଖବର, କ୍ରୀଡା, ବିଜ୍ଞାନ, ପ୍ରଯୁକ୍ତିବିଦ୍ୟା, ମନୋରଞ୍ଜନ, ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଘଟଣାଗୁଡ଼ିକ ଉପରେ ଅଦ୍ୟତନ ପ୍ରଦାନ କରୁ | ଆମର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ହେଉଛି ତୁମକୁ ସଠିକ୍ ଏବଂ ନିର୍ଭରଯୋଗ୍ୟ ଖବର ଯୋଗାଇବା, ତେଣୁ ତୁମେ ଦୁନିଆରେ କ’ଣ ଘଟୁଛି ସେ ବିଷୟରେ ଅବଗତ ରହିପାରିବ |
