ସଂସ୍କୃତିର ରାଜ୍ଯ ଓଡିଶା l ରାଜ୍ୟର ଅନେକ ଶକ୍ତିପୀଠ ମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ବ୍ରହ୍ମପୁର ସହରର ମା ବୁଢୀ ଠାକୁରାଣୀଙ୍କ ଶକ୍ତିପୀଠ ଅନ୍ୟତମ। ଯାହା ରାଜ୍ୟର ଏକ ପ୍ରମୁଖ ଦର୍ଶନୀୟ ସ୍ଥାନ l ଦୁଇବର୍ଷକୁ ଥରେ ମା’ଙ୍କ ପବିତ୍ର ଯାତ୍ରା ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୋଇଥାଏ l
ବ୍ରହ୍ମପୁରର ସାଆନ୍ତାଣୀ ମା’ ବୁଢୀ ଠାକୁରାଣୀ ଓ କିମ୍ବଦନ୍ତୀ-
ମା ବୁଢୀ ଠାକୁରାଣୀ ବ୍ରହ୍ମପୁର ସହରର ଆରାଧ୍ୟା ଦେବୀ l ମା’ଙ୍କ ଅନେକ କିମ୍ବଦନ୍ତୀ ରହିଛି l ତଥ୍ୟ ଅନୁଯାୟୀ ସପ୍ତଦଶ ଶତାବ୍ଦୀରେ ମହୁରୀଗଡ଼ ତତ୍କାଳୀନ ରାଜା ହରିହର ନରେନ୍ଦ୍ର ଦେବ ନିଜର ମିତ୍ରଙ୍କୁ ସାକ୍ଷାତ୍ କରିବା ପାଇଁ ରାଜମହେନ୍ଦ୍ରୀ ଯାତ୍ରା କରିଥିଲେ l ଯେଉଁଠାରେ ସେଠାକାର ସ୍ଥାନୀୟ ପରମ୍ପରାରେ ମନ୍ତ୍ରମୁଗ୍ଧ ହୋଇ ମାଆଙ୍କ ଘଟକୁ ଓଡିଶା ଆଣିଥିଲେ ଏବଂ ବ୍ରହ୍ମପୁର ସହରର ଖସ୍ପା ସାହିରେ କଣ୍ଢେଇ ନୃତ୍ଯ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ l ନିଜର ବ୍ୟକ୍ତିଗତ କାରଣରୁ ରାଜାଙ୍କ ପରିବାର ବ୍ରହ୍ମପୁର ସ୍ଥାନାନ୍ତରିତ ହେବା ସତ୍ତ୍ୱେ ମହୁରୀଗଡ଼ରେ ରାଜାଙ୍କ ଦ୍ଵାରା ଅର୍ଦ୍ଧ ନିର୍ମିତ କୁଳଦେବୀ ଘାଟିକାଳୁଆଙ୍କ ମନ୍ଦିରରେ ଏବେ ମଧ୍ଯ ଜାକଜମକରେ ଉତ୍ସବ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୁଏ l ଏବେବି ମଧ୍ଯ ରାଜାଙ୍କ ଦାୟାଦ ମାନଙ୍କ ଦ୍ଵାରା ସମସ୍ତ ରୀତି ପାଳନ କରାଯାଏ l ଏହି ମନ୍ଦିର କଳିଙ୍ଗ ସ୍ଥାପତ୍ୟ ଶୈଳୀରେ ନିର୍ମିତ ଏବଂ ସୁନ୍ଦର ଖୋଦିତ ଏବଂ ପ୍ରାଚୀନ ଉତ୍କଳୀୟ ମୂର୍ତ୍ତିଗୁଡ଼ିକରେ ସୁସଜ୍ଜିତ l
ମା ବୁଢୀ ଠାକୁରାଣୀଙ୍କ ଏକ ଅନନ୍ୟ ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟ ହେଉଛି ବ୍ରହ୍ମପୁର ଏବଂ ଏହାର ଆଖପାଖ ଅଞ୍ଚଳର ଲୋକମାନଙ୍କ ଇଷ୍ଟଦେବୀ ରୂପେ ପୂଜା l ବିଶ୍ୱାସ କରାଯାଏ ଯେ, ଦେବୀ ଅନେକ ଶତାବ୍ଦୀ ଧରି ସହର ଏବଂ ଏହାର ଲୋକମାନଙ୍କୁ ସୁରକ୍ଷା ଦେଉଛନ୍ତି। ତାଙ୍କ ମନ୍ଦିର ବ୍ରହ୍ମପୁରର ହୃଦୟରେ ଅବସ୍ଥିତ ଏବଂ ପ୍ରତିବର୍ଷ ହଜାର ହଜାର ଭକ୍ତ ଏହାକୁ ଦର୍ଶନ ନିମନ୍ତେ ଦୂରଦୂରାନ୍ତରୁ ଆସନ୍ତି l ଇଂରାଜୀ କ୍ୟାଲେଣ୍ଡରରେ ମାର୍ଚ୍ଚ କିମ୍ବା ଏପ୍ରିଲ ମାସରେ ପଡୁଥିବା ହିନ୍ଦୁ ଚୈତ୍ର ମାସରେ ମା ବୁଢୀ ଠାକୁରାଣୀଙ୍କ ପର୍ବ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଉତ୍ସାହ ଏବଂ ଭକ୍ତି ସହିତ ପାଳନ କରାଯାଏ l ଏହି ପର୍ବକୁ ପ୍ରସିଦ୍ଧ “ଠାକୁରାଣୀ ଯାତ୍ରା” ମଧ୍ୟ କୁହାଯାଏ l
ପ୍ରସିଦ୍ଧ ମା ବୁଢୀ ଠାକୁରାଣୀ ଯାତ୍ରା ଓ ପାରମ୍ପରିକ ରୀତିନୀତି-
ଗଞ୍ଜାମ ଜିଲ୍ଲାର ଗ୍ରାମଦେବତୀ ରୂପରେ ମା ବୁଢୀ ଠାକୁରାଣୀ ପ୍ରସିଦ୍ଧ l ଏହି ଯାତ୍ରା କାହିଁ ପୁରାତନ ସମୟରୁ ହୋଇ ଆସୁଛି l ଦିନେ ଗ୍ରାମର ଦେଶୀ ବେହେରା ତଥା ଦୁର୍ଗା ପ୍ରସାଦଙ୍କୁ ସ୍ଵପ୍ନାଦେଶ ହୋଇ ଏହି ଯାତ୍ରା ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା l ଚୈତ୍ର ଓ ବୈଶାଖ ମଧ୍ୟରେ ଏହି ପର୍ବ ଏକ ମାସ ଧରି ପାଳନ କରାଯାଏ ଏବଂ ବିଭିନ୍ନ ରୀତିନୀତି, ସମାରୋହ ଦ୍ୱାରା ପାଳନ ହୋଇଥାଏ l ଦେଶୀ ବେହେରା ଛକରେ ମା ଙ୍କ ଅସ୍ଥାୟୀ ମଣ୍ଡପ ପାଇଁ ଛତ୍ରପୁର ଓ ବିକାଶ ପୂର ରୁ କାଠ ଆସି ମଣ୍ଡପ ସଜେଇ ହେଲାଣି l ପ୍ରଥା ଅନୁସାରେ ପ୍ରଥମ ଦିନରେ “ଘଟ” ନାମକ ଏକ ଭକ୍ତ ପୁରୀର ଶ୍ରୀ ଜଗନ୍ନାଥଙ୍କ ମନ୍ଦିରକୁ ଯାଇ ମା ବୁଢୀ ଠାକୁରାଣୀ ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଦେବତାଙ୍କ ପକ୍ଷରୁ ନିମନ୍ତ୍ରଣ ଦିଆଯାଏ l ଏହା ପରେ ସେହି ଆଜ୍ଞାମାଳକୁ ସଙ୍ଗୀତ ଏବଂ ନୃତ୍ୟ ପରିବେଷଣ ସହିତ ଏକ ମହାନ ଶୋଭାଯାତ୍ରାରେ ବ୍ରହ୍ମପୁରର ମା ବୁଢୀ ଠାକୁରାଣୀଙ୍କ ମନ୍ଦିରକୁ ନିଆଯାଏ l
ଏକ ମାସର ଉତ୍ସବରେ ପାରମ୍ପାରିକ ନୃତ୍ୟ ଏବଂ ସଙ୍ଗୀତ ପ୍ରଦର୍ଶନ ସହିତ ବିଭିନ୍ନ ସାଂସ୍କୃତିକ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଆୟୋଜିତ ହୋଇଥାଏ l ଏହି ଉତ୍ସବରେ ଭାଗ ନେବାକୁ ଓଡିଶାର ବିଭିନ୍ନ ସ୍ଥାନରୁ ଲୋକମାନେ ବ୍ରହ୍ମପୁରକୁ ଆସିଥାନ୍ତି।
କିମ୍ବଦନ୍ତୀ ଅନୁଯାୟୀ ଦେବୀ ସହରକୁ ଶତ୍ରୁ ଆକ୍ରମଣରୁ ରକ୍ଷା କରିଥିଲେ ଏବଂ ବ୍ରହ୍ମପୁରବାସୀଙ୍କ ପାଇଁ ଶାନ୍ତି ଆଣିଥିଲେ। ଅନ୍ୟ ଏକ କାହାଣୀ ହେଉଛି ଯେ ଦେବତା ସହରକୁ ଏକ ଭୟଙ୍କର ବନ୍ୟା ପରିସ୍ଥିତିରୁ ରକ୍ଷା କରିଥିଲେ ଯାହାକି ତା’ର ରାସ୍ତାରେ ସବୁକିଛି ନଷ୍ଟ କରିଦେବାକୁ ଧମକ ଦେଇଥିଲା l ଯୁଦ୍ଧ, ଦୁର୍ଭିକ୍ଷ ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ବିପର୍ଯ୍ୟୟ ସମୟରେ ତାଙ୍କର ଚମତ୍କାର ଶକ୍ତି ସହରକୁ ସାହାଯ୍ୟ କରିଥିବା କୁହାଯାଉଛି।
ମା ବୁଢୀ ଠାକୁରାଣୀଙ୍କ ମନ୍ଦିରର ଗଠନ ଏବଂ ନିର୍ମାଣ ଶୈଳୀ ଅତୁଳନୀୟ l ଭାରତର ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ମନ୍ଦିର ପରି, ଏହି ମନ୍ଦିରରେ ଦେବତାଙ୍କ ପାଇଁ କୌଣସି ଆଭ୍ୟନ୍ତରୀଣ ପବିତ୍ର ସ୍ଥାନ ନାହିଁ l ଏହା ପରିବର୍ତ୍ତେ, ଦେବୀ ଏକ ଖୋଲା ପ୍ରାଙ୍ଗଣରେ ଆବଦ୍ଧ, ଏକ ବଡ଼ ପ୍ରାଙ୍ଗଣ ଦ୍ୱାରା ଘେରି ରହିଛନ୍ତି ହୋଇ ରହିଛନ୍ତି l ଚଳିତବର୍ଷ ଓଡ଼ିଆ ପଞ୍ଜିକା ଅନୁସାରେ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ମା ବୁଢୀ ଠାକୁରାଣୀ ଯାତ୍ରା ଏପ୍ରିଲ ୩ ରୁ ଆରମ୍ଭ ହୋଇ ୨୮ ଏପ୍ରିଲ ୨୦୨୫ରେ ଶେଷ ହେବ।
Author: vandeutkal
ଆପଣଙ୍କୁ ସ୍ଵାଗତ ! ଆମେ ଏକ ଅଗ୍ରଣୀ ତଥା ବିଶ୍ୱସ୍ତ ସମ୍ବାଦ ପ୍ରକାଶକ, ଆପଣଙ୍କୁ ସର୍ବଶେଷ ଖବର, କ୍ରୀଡା, ବିଜ୍ଞାନ, ପ୍ରଯୁକ୍ତିବିଦ୍ୟା, ମନୋରଞ୍ଜନ, ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଘଟଣାଗୁଡ଼ିକ ଉପରେ ଅଦ୍ୟତନ ପ୍ରଦାନ କରୁ | ଆମର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ହେଉଛି ତୁମକୁ ସଠିକ୍ ଏବଂ ନିର୍ଭରଯୋଗ୍ୟ ଖବର ଯୋଗାଇବା, ତେଣୁ ତୁମେ ଦୁନିଆରେ କ’ଣ ଘଟୁଛି ସେ ବିଷୟରେ ଅବଗତ ରହିପାରିବ |
